پس از دوره اقتصادی صنعتی که همراه با تغییرات و تحولات بسیاری در زندگی بشر و نظام های بشری بود، هم اکنون مواجهه با دوره جدیدی از زندگی بشر تحت عنوان انقلاب الکترونیکی هستیم. یکی از مظاهر این انقلاب الکترونیکی، تجارت از طریق تلفن همراه می باشد. امروزه این سبک نوین از تجارت در بخش های وسیعی از جهان، بویژه کشورهای در حال توسعه مورد استفاده قرار می گیرد. حال مساله اصلی و بنیادی آن است که چگونه می توان مدل توسعه چنین تجارتی را در ایران طراحی و تبیین نمود. به منظور حل این مساله، تحقیق اکتشافی حاضر شکل گرفت و محقق، پس از وزن دهی به عوامل مستخرج از مبانی نظری و گویه سازی برای آن ها، توسط پانل صاحب نظران دلفی طی چهار مرحله به ابعاد سه گانه (تکنولوژیکی، شخصیتی و اجتماعی) و دوازده مولفه نوظهور دست یافت. این مولفه ها، صورت-بندی مدل مفهومی توسعه تجارت از طریق تلفن همراه را رقم زدند. آزمون مدل مفهومی پیش-گفته، در جامعه مجازی ایرانیان با پرسشنامه طراحی شده و استفاده از نرم افزار آموس به انجام رسید. داده های جمع آوری شده با استفاده از مدل معادلات ساختاری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. بدین منظور ابتدا با استفاده از تحلیل عاملی تاییدی روابط سازه های تحقیق مورد آزمون قرار گرفته سپس با استفاده از تحلیل مسیر فرضیات مورد آزمون قرار گرفته است. نهایتا این پژوهش با رویکرد آینده پژوهی و افزودن بعد زمان به ابعاد سه گانه به پویایی مدل پرداخته است.

در دو دهه اخیر استفاده گسترده و فراوان و همه جانبه از تلفن همراه، تاثیرات زیاد و متنوعی را بر الگوهای روابط و رفتار اجتماعی انسان ها گذاشته است. جوانان به عنوان پیشتازان مصرف این وسیله مورد توجه ویژه ای در بررسی ها و تحقیقات بوده اند. مقاله حاضر می کوشد تا کاربرد این وسیله را در برقراری روابط اجتماعی با توجه به نوع کاربری و کارکردهای متنوع آن مطالعه نماید. بدین منظور تعداد 323 پرسش نامه در میان دانشجویان دانشگاه شهید بهشتی با استفاده از نمونه گیری تصادفی توزیع گردید. نتایج پژوهش نشان داد بین الگوی مصرف تلفن همراه و میزان روابط اجتماعی، تفاوت معنادار است.

رشد سریع و روز افزون صنعت ارتباطات و مخابرات و کاربری عمومی تلفن های همراه، بحث هایی را بر سر احتمال بروز عوارضی بر سلامت بشر بخاطر پرتوگیری از میادین رادیوفرکانس ناشی از این تلفن ها و یا ایستگاههای پایه آنها و سایر منابع نظیر رادار، امواج رادیو – تلویزیون و کاربردهای صنعتی و پزشکی برانگیخته است. نگرانی ها در این خصوص از آنجا نشات می گیرد که فن آوریهای نو، معمولا بدون تدارک اطلاعات زمینه لازم برای عموم مردم درباره ماهیت آنها بوده و بحث کافی در خصوص موارد شک و یقین در مجامع علمی درباره احتمال عواقب مضر بر سلامتی بشر صورت نمی گیرد. اهمیت امر تا جایی است که سازمان بهداشت جهانی (WHO) از سال 1996 یک پروژه بین المللی در خصوص اثرات EMF را با مشارکت کمیسیون بین المللی حفاظت در برابر تشعشع غیر یونیزان (ICNIRP)، هفت موسسه و بیش از 45 مرکز ملی برای ارزیابی خطرات احتمالی امواج فوق بر سلامتی آغاز نموده است. در این پروژه بین المللی، محققین سراسر جهان بررسیهایی را در محیطهای in vivo و in vitro بر روی اثرات زیستی امواج رادیوفرکانسی انجام می دهند. با اینکه مطالعات در in vivo چشم انداز مهمی را به مکانیسم های پایه اثرات زیستی ناشی از پرتوگیری از EMF ضعیف ارایه داده اند، مطالعات در in vivo بر روی حیوانات آزمایشگاهی و انسان مدارک قانع کننده تری از عواقب مضر بر سلامتی را به همراه خواهند داشت. از طرفی مطالعات اپیدمیولوژیک، اطلاعات کاملا مستقل راجع به عوارض سو بر سلامتی بشر فراهم می آورند. با این حال، اینگونه مطالعات از محدودیت هایی برخوردارند، بویژه در مواقعی که خطر نسبی ضعیفی مطرح باشد. بهمین خاطر مطالعات اپیدمیولوژیک برای نمایان ساختن تاثیر پرتوگیری بر سلامتی توده جمعیتی، بویژه از فن آوریهای نوین حایز اهمیت بوده است.

تلفن همراه از تاثیر گذارترین فناوری های امروزه است که جدای از آسیب های زیستی، آسیب های فراوان روانشناختی را نیز در پی دارد. رشد وگسترش دانش بشری و فناوری های نوین سبب گردیده که دنیای انسانها متحول شده و هر لحظه پیچیده ترگردد. یکی از پدیده های که در قرن بیستم زندگی بشر را دگرگون کرد و هنوز نیز رشد فزاینده آن ادامه دارد تلفن های همراه هستند. به نظر می رسد امروزه بیشترین کاربرد جانبی تلفن همراه، استفاده از شبکه های اجتماعی و اینترنت است. شبکه های اجتماعی مجازی تلفن همراه نسل جدیدی از فضای روابط اجتماعی هستند که با اینکه عمر خیلی زیادی ندارند، توانسته اند به خوبی در زندگی مردم جا باز کنند. مردم بسیاری در سنین مختلف و از گروه های اجتماعی متفاوت در شبکه های اجتماعی مجازی کنار هم آمده اند و از فاصله های بسیار دور در دنیای واقعی، از طریق شبکه های اجتماعی با هم ارتباط برقرار می کنند. هدف از این پژوهش بررسی آثار روانشناختی منفی استفاده مفرط از تلفن همراه می باشد. روش این پژوهش توصیفی- تحلیلی می باشد. از شایع ترین آسیب های روانشناختی تلفن همراه اعتیاد، دگرگونی هویت، اضطراب، اهمال کاری، اختلالات خواب، دگرگونی روابط خانوادگی، مشکلات بلوغ و احساس تنهایی است. پژوهش در هر یک از این حوزه ها برای ارائه راه حلی عملی جهت بهبود فرهنگ استفاده از تلفن همراه، ضرورت دارد.

فرهنگ فراغت جوانان در ایران به سرعت تحت تاثیر فرهنگ رسانه های دیجیتال قرار گرفته است. تلفن همراه به عنوان شکل جدیدی از رسانه ارتباطی، مرزهای جدیدی را در شکل دهی به ارزش ها و هویت جوانان ایجاد کرده و علاوه بر تسهیل و تسریع برقراری ارتباط، الگوهای ارتباطی جوانان را نیز دستخوش تغییرهایی ساخته است. مقاله حاضر با اتکا بر یافته های کمی و کیفی به دست آمده از کاربران جوان تلفن همراه، و با الهام از مفهوم سازی «عادت واره» و «میدان» بوردیو، این استدلال را مطرح می کند که تلفن همراه، میدان جدیدی ایجاد کرده که جوانان در آن فرصت های بیشتری برای سرگرمی، ارتباط و استقلال عمل یافته اند و با آسان سازی و جبران برخی کاستی های حوزه عمومی، به تقویت عاملیت، فردیت و قدرت جوانان یاری رسانده است. با چنین قدرت بخشی، تلفن همراه همچنان در چهارچوب تفاوت های جنسیتی و طبقاتی و نیز تفاوت های مربوط به بهره مندی از سرمایه اجتماعی عمل می کند.